کد مطلب:223 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:368
احکام طهارت
آب مطلق و مضاف
(مسأله 24) آب یا مطلق است یا مضاف; آب مضاف آبی است كه آن را از چیزی بگیرند; مثل آب هندوانه و گلاب، یا با چیزی مخلوط شده باشد كه دیگر به آن آب نگویند; مثل آبی كه با گِل و مانند آن مخلوط شود، و غیر اینها آب مطلق است كه بر پنج قسم است:
اوّل: آب كُر. دوم: آب قلیل. سوم: آب جاری. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه.
1 ـ آب كُر
(مسأله 25) آب كُر بنابر احتیاط مقدار آبی است كه اگر در ظرفی كه درازا و پهنا و عمق آن هر یك سه وجب و نیم است بریزند، آن ظرف را پُر كند گرچه گنجایش ظرفی كه درازا و پهنا و عمق آن هر یك سه وجب باشد كافی است. و وزن آن بنابر احتیاط، بیست مثقال كمتراز صد و بیست و هشت من تبریز است و به حسب كیلوی متعارف، بنابر احتیاط، تقریباً 384 كیلوگرم می شود.
(مسأله 26) كُر بودن آب به سه طریق ثابت می شود:
اوّل: خود انسان به كر بودن آن اطمینان پیدا كند. دوم: دو مرد عادل به كر بودن آن خبر دهند گرچه خبر دادن یك فرد موثق نیز كفایت می كند. سوم: گفتن «ذی الید»، (یعنی كسی كه آب در اختیار اوست) مثلاً اگر صاحب خانه خبر دهد كه آب به قدر كُر است، كُر بودن آن ثابت می شود .
(مسأله 27) اگر عین نجس مانند ادرار و خون به آب كُر برسد، چنانچه به واسطه آن بو یا رنگ یا مزه آب تغییر كند، آب كُر نجس می شود و اگر تغییر نكند نجس نمی شود.
[12]
(مسأله 28) اگر بوی آب كُر به واسطه غیر نجاست تغییر كند، نجس نمی شود.
(مسأله 29) اگر عین نجس مانند ادرار، به آبی كه بیشتر از كُر است برسد و بو یا رنگ یا مزه قسمتی از آن را تغییر دهد، چنانچه مقداری كه تغییر نكرده كمتر از كُر باشد، تمام آب نجس می شود و اگر به اندازه كُر یا بیشتر باشد، فقط مقداری كه بو یا رنگ یا مزه آن تغییر كرده نجس می شود.
(مسأله 30) آب فوّاره اگر متصل به كُر باشد، بنابر احتیاط آب نجس را در صورتی پاك می كند كه با آن مخلوط شود ولی، اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد، آن را پاك نمی كند مگر این كه، فواصل قطرات كم باشد و آب با فشار به گونه ای بریزد كه متصل به حساب آید و با آب نجس مخلوط شود كه در این صورت كفایت می كند.
(مسأله 31) اگر چیز نجس را زیر شیری كه متصل به كُر است بشویند، آبی كه از آن چیز می ریزد، اگر متصل به كُر باشد و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد و پس از بستن شیر اجزای نجس در آن نباشد پاك، وگرنه نجس است.
(مسأله 32) اگر مقداری از آب كُر یخ ببندد و باقی آن بقدر كُر نباشد، چنانچه نجاست به آن برسد، نجس می شود و هر مقدار از یخ كه آب شود نیز نجس است.
(مسأله 33) آبی كه قبلاً به اندازه كُر بوده و انسان شك دارد كه از كُر كمتر شده یا نه، مثل آب كُر است، یعنی چیز نجس شده را پاك می كند و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمی شود، ولی آبی كه كمتر از كر بوده و انسان شك دارد كه به مقدار كُر شده یا نه، حكم آب كُر را ندارد.
2 ـ آب قلیل
(مسأله 34) آب قلیل آبی است كه از زمین نجوشد و از مقدار كُر كمتر باشد.
(مسأله 35) اگر آب قلیل روی چیز نجس بریزد یا چیز نجس به آن برسد، نجس می شود ولی اگر از بالا با فشار روی چیز نجس بریزد، مقداری كه به آن چیز می رسد نجس و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد، و نیز اگر مثل فوّاره با فشار از پایین به بالا رود، در صورتی كه نجاست به بالا برسد پایین نجس نمی شود ولی اگر نجاست به پایین برسد بالا نجس می شود.
[13]
(مسأله 36) آب قلیلی كه برای برطرف كردن عین نجاست روی چیز نجسی ریخته شده و از آن جدا می گردد، نجس است. و همچنین بنابر احتیاط باید از آب قلیلی هم كه بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب كشیدن چیز نجس روی آن می ریزند و از آن جدا می شود، اجتناب كرد ولی، آبی كه با آن مخرج ادرار و مدفوع شسته شده با پنج شرط پاك است: اوّل: آن كه بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد. دوم: نجاستی از خارج به آن نرسیده بـاشد. سوم: نجاست دیگری مثل خون، همراه ادرار یا مدفوع بیرون نیامده باشد. چهارم: ذرّه های مدفوع در آب پیدا نباشد. پنجم: بیشتر از مقدار معمول، نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد.
3 ـ آب جاری
(مسأله 37) آب جاری آبی است كه از زمین بجوشد و جریان داشته باشد ـ مانند: آب چشمه و قنات ـ و یا متصل به ماده ای ـ مانند برف ـ باشد كه عرفاً باعث استمرار جریان آن شود.
(مسأله 38) آب جاری اگرچه كمتر از كُر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نكرده پاك است.
(مسأله 39) اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن كه بو یا رنگ یا مزه اش به واسطه نجاست تغییر كرده نجس است و طرفی كه متصل به چشمه است، اگرچه كمتر از كُر باشد پاك است و آبهای دیگر نهر، اگر به اندازه كُر بوده یا به واسطه آبی كه تغییر نكرده به آب طرف چشمه متصل باشند، پاك وگرنه، نجس اند.
(مسأله 40) آب چشمه ای كه جاری نیست ولی، به گونه ای است كه اگر از آن بردارند باز می جوشد، حكم آب جاری را دارد; یعنی اگر نجاست به آن برسد، تا وقتی كه بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نكرده، پاك است ولی اگر جوشش آن ضعیف و غیر محسوس باشد، بنابر احتیاط حكم آب راكد را دارد.
(مسأله 41) آب راكد كنار نهر كه متصل به آب جاری است، در نجس نشدن حكم آب جاری را دارد.
(مسأله 42) چشمه ای كه، مثلاً در زمستان می جوشد و در تابستان از جوشش
[14]
می افتد، فقط وقتی كه می جوشد حكم آب جاری را دارد.
(مسأله 43) آب حوض حمام و مانند آن اگرچه كمتر از كُر باشد، چنانچه به خزینه ای كه آب آن به اندازه كُر است متصل باشد، مثل آب جاری است.
(مسأله 44) آب لوله های حمام كه از شیرها و دوشها می ریزد، و همچنین آب لوله های ساختمان ها اگر متصل به كُر باشند، در حكم آب كُر است.
(مسأله 45) آبی كه روی زمین جریان دارد ولی از زمین نمی جوشد، چنانچه كمتر از كُر باشد و نجاست به آن برسد نجس می شود; اما اگر از بالا به گونه ای كه هم سطح نباشند، به پایین بریزد، چنانچه نجاست به پایین آن برسد بالای آن نجس نمی شود.
4 ـ آب باران
(مسأله 46) اگر به چیز نجسی كه عین نجاست در آن نیست یك مرتبه باران ببارد، هر جایی كه باران به آن برسد پاك می شود، و در فرش و لباس و مانند اینها فشار دادن لازم نیست ولی، باریدن دو سه قطره فایده ندارد، بلكه باید به گونه ای باشد كه بگویند باران می آید، و در زمین سخت مانند آسفالت آب جاری شود.
(مسأله 47) اگر باران به عین نجس ببارد و به جای دیگر ترشّح كند، چنانچه عین نجاست همراه آن نباشد و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد پاك است. پس اگر باران بر خون ببارد و ترشّح كند، چنانچه ذرّه ای خون در آن باشد یا بو، رنگ یا مزه خون گرفته باشد، نجس می باشد.
(مسأله 48) اگر بر سقف عمارت یا روی بام آن عین نجاست باشد، تا وقتی باران به بام می بارد، آبی كه به چیز نجس رسیده و از سقف یا ناودان می ریزد پاك است و بعد از قطع شدن باران،اگر معلوم باشد آبی كه می ریزد به چیز نجس رسیده است،نجس می باشد.
(مسأله 49) اگر بر زمین نجسی باران ببارد پاك می شود و اگر باران بر زمین جاری شود و در حال اتصال به آبی كه باران بر آن می بارد، به جای نجسی كه زیر سقف است برسد، آن را نیز پاك می كند.
(مسأله 50) خاك نجسی كه به واسطه باران گِل شده و آب آن را فراگرفته است، پاك است اما اگر فقط رطوبت به آن برسد پاك نمی شود.
[15]
(مسأله 51) اگر هنگامی كه باران می بارد، آب باران در جایی جمع شود ـ اگرچه كمتر از كُر باشد ـ و چیز نجسی را در آن بشویند و آب، بو یا رنگ یا مزه نجاست نگیرد، آن چیز نجس پاك می شود.
(مسأله 52) اگر بر فرش پاكی كه روی زمین نجس است باران ببارد و آب بر زمین نجس جاری شود، فرش نجس نمی شود و زمین هم پاك می گردد.
(مسأله 53) اگر آب باران یا آب دیگر در گودالی جمع شود و كمتر از كُر باشد، چنانچه بعد از قطع شدن باران نجاست به آن برسد نجس می شود.
5 ـ آب چاه
(مسأله 54) اگر نجاست به آب چاهی كه از زمین می جوشد ـ اگرچه كمتر از كُر باشد ـ برسد، تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نكرده پاك است، ولی مستحب است پس از رسیدن بعضی از نجاستها، به مقداری كه در كتابهای مفصل نوشته شده، از آن آب بكشند.
(مسأله 55) اگر نجاستی در چاه بریزد و بو یا رنگ یا مزه آب آن را تغییر دهد، چنانچه تغییر آب چاه از بین برود، و بنابر احتیاط با آبی كه از چاه می جوشد مخلوط گردد پاك می شود.
احكام آبها
(مسأله 56) آب مضاف، چیز نجس را پاك نمی كند و وضو و غسل نیز با آن باطل است.
(مسأله 57) اگر چیز نجس به آب مضاف برسد آن را نجس می كند، ولی چنانچه آب مضاف از بالا روی چیز نجس بریزد، مقداری از آن كه به چیز نجس رسیده یا با آب مضافی كه به نجس رسیده متصل شده، نجس و مقداری كه بالاتر از آن است پاك می باشد; مثلاً اگر گلاب را از گلابدان روی دست نجس بریزند، آنچه به دست رسیده نجس و آنچه به دست نرسیده پاك است و نیز اگر مثل فوّاره با فشار از پایین به بالا برود، اگر نجاست به بالا برسد، پایین نجس نمی شود. و اگر آب مضاف و یا سایر مایعات مانند نفت به قدری زیاد باشد كه عرفاً نجاست بر مجموع آن تأثیر نگذارد تنها بخشی كه با
[16]
نجس ملاقات كرده و اطراف آن، نجس می شود.
(مسأله 58) اگر آب مضاف نجس، به گونه ای با آب كُر یا جاری مخلوط شود كه دیگر به آن آب مضاف نگویند، پاك می شود.
(مسأله 59) آبهای معدنی و آب برخی دریاچه ها كه با نمك مخلوط شده اند و نیز آب لوله كشی كه در آن كُلر ریخته اند، حكم آب مطلق را دارند; مگر این كه مقدار مخلوط شده به قدری زیاد باشد كه به آن «آب مطلق» نگویند.
(مسأله 60) آبی كه مطلق بوده و معلوم نیست مضاف شده یا نه، مثل آب مطلق است، یعنی چیز نجس را پاك می كند و وضو و غسل نیز با آن صحیح است ولی، آبی كه مضاف بوده و معلوم نیست مطلق شده یا نه، مثل آب مضاف است، یعنی چیز نجس را پاك نمی كند و وضو و غسل نیز با آن باطل است.
(مسأله 61) آبی كه معلوم نیست مطلق است یا مضاف و معلوم نیست كه قبلاً مطلق بوده یا مضاف، نجاست را پاك نمی كند و وضو و غسل نیز با آن باطل است، ولی اگر به اندازه كُر یا بیشتر باشد و نجاست به آن برسد، حكم به نجس بودن آن نمی شود.
(مسأله 62) آبی كه عین نجاست، مثل خون و ادرار به آن برسد و بو یا رنگ یا مزه آن را تغییر دهد، اگرچه كُر یا جاری باشد نجس می شود. ولی، اگر بو یا رنگ یا مزه آب به واسطه نجاستی كه بیرون آن است عوض شود ـ مثلاً مرداری كه پهلوی آب است بوی آن را تغییر دهد ـ نجس نمی شود.
(مسأله 63) آبی كه عین نجاست مثل خون و ادرار در آن ریخته شده و بو یا رنگ یا مزه آن را تغییر داده، چنانچه به كُر یا جاری متصل شود یا باران بر آن ببارد یا باد باران را در آن بریزد یا آب باران در هنگام باریدن، از ناودان در آن جاری شود و تغییر آن از بین برود، پاك می شود ولی بنابر احتیاط باید با آب باران یا كُر یا جاری مخلوط شود.
(مسأله 64) به آبی كه هنگام برطرف كردن نجاست از چیز نجس جدا می شود «غُساله» می گویند; حال اگر بخواهند با آب قلیل چیز نجسی را آب بكشند، غساله اوّل آن كه به خودی خود یا به وسیله فشار از آن خارج می شود نجس است و اگر از چیزهایی است كه دو مرتبه باید شسته شود، از غساله دوم نیز باید اجتناب نمایند.
(مسأله 65) اگر چیز نجس را در آب كُر یا جاری فرو برند و در چیزهایی كه قابل
[17]
فشار دادن است مانند فرش و لباس، به گونه ای فشار یا در داخل آب حركت دهند كه آب داخل آن خارج شود، چنانچه از چیزهایی باشد كه در دفعه اوّل پاك می شود، آبی كه بعد از بیرون آوردن از آن می ریزد، پاك است و اگر از چیزهایی باشد كه باید دو مرتبه آن را در آب فرو برند تا پاك شود، آبی كه بعد از دفعه دوم از آن می ریزد پاك می باشد.
(مسأله 66) آبی كه پاك بوده و معلوم نیست نجس شده یا نه، پاك است و آبی كه نجس بوده و معلوم نیست پاك شده یا نه، نجس است.
(مسأله 67) نیم خورده سگ و خوك و كافر غیر كتابی، نجس و خوردن آن حرام است و نیم خورده حیوانات حرام گوشت پاك است، ولی خوردن آن مكروه می باشد.
(مسأله 24) آب یا مطلق است یا مضاف; آب مضاف آبی است كه آن را از چیزی بگیرند; مثل آب هندوانه و گلاب، یا با چیزی مخلوط شده باشد كه دیگر به آن آب نگویند; مثل آبی كه با گِل و مانند آن مخلوط شود، و غیر اینها آب مطلق است كه بر پنج قسم است:
اوّل: آب كُر. دوم: آب قلیل. سوم: آب جاری. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه.
1 ـ آب كُر
(مسأله 25) آب كُر بنابر احتیاط مقدار آبی است كه اگر در ظرفی كه درازا و پهنا و عمق آن هر یك سه وجب و نیم است بریزند، آن ظرف را پُر كند گرچه گنجایش ظرفی كه درازا و پهنا و عمق آن هر یك سه وجب باشد كافی است. و وزن آن بنابر احتیاط، بیست مثقال كمتراز صد و بیست و هشت من تبریز است و به حسب كیلوی متعارف، بنابر احتیاط، تقریباً 384 كیلوگرم می شود.
(مسأله 26) كُر بودن آب به سه طریق ثابت می شود:
اوّل: خود انسان به كر بودن آن اطمینان پیدا كند. دوم: دو مرد عادل به كر بودن آن خبر دهند گرچه خبر دادن یك فرد موثق نیز كفایت می كند. سوم: گفتن «ذی الید»، (یعنی كسی كه آب در اختیار اوست) مثلاً اگر صاحب خانه خبر دهد كه آب به قدر كُر است، كُر بودن آن ثابت می شود .
(مسأله 27) اگر عین نجس مانند ادرار و خون به آب كُر برسد، چنانچه به واسطه آن بو یا رنگ یا مزه آب تغییر كند، آب كُر نجس می شود و اگر تغییر نكند نجس نمی شود.
[12]
(مسأله 28) اگر بوی آب كُر به واسطه غیر نجاست تغییر كند، نجس نمی شود.
(مسأله 29) اگر عین نجس مانند ادرار، به آبی كه بیشتر از كُر است برسد و بو یا رنگ یا مزه قسمتی از آن را تغییر دهد، چنانچه مقداری كه تغییر نكرده كمتر از كُر باشد، تمام آب نجس می شود و اگر به اندازه كُر یا بیشتر باشد، فقط مقداری كه بو یا رنگ یا مزه آن تغییر كرده نجس می شود.
(مسأله 30) آب فوّاره اگر متصل به كُر باشد، بنابر احتیاط آب نجس را در صورتی پاك می كند كه با آن مخلوط شود ولی، اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد، آن را پاك نمی كند مگر این كه، فواصل قطرات كم باشد و آب با فشار به گونه ای بریزد كه متصل به حساب آید و با آب نجس مخلوط شود كه در این صورت كفایت می كند.
(مسأله 31) اگر چیز نجس را زیر شیری كه متصل به كُر است بشویند، آبی كه از آن چیز می ریزد، اگر متصل به كُر باشد و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد و پس از بستن شیر اجزای نجس در آن نباشد پاك، وگرنه نجس است.
(مسأله 32) اگر مقداری از آب كُر یخ ببندد و باقی آن بقدر كُر نباشد، چنانچه نجاست به آن برسد، نجس می شود و هر مقدار از یخ كه آب شود نیز نجس است.
(مسأله 33) آبی كه قبلاً به اندازه كُر بوده و انسان شك دارد كه از كُر كمتر شده یا نه، مثل آب كُر است، یعنی چیز نجس شده را پاك می كند و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمی شود، ولی آبی كه كمتر از كر بوده و انسان شك دارد كه به مقدار كُر شده یا نه، حكم آب كُر را ندارد.
2 ـ آب قلیل
(مسأله 34) آب قلیل آبی است كه از زمین نجوشد و از مقدار كُر كمتر باشد.
(مسأله 35) اگر آب قلیل روی چیز نجس بریزد یا چیز نجس به آن برسد، نجس می شود ولی اگر از بالا با فشار روی چیز نجس بریزد، مقداری كه به آن چیز می رسد نجس و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد، و نیز اگر مثل فوّاره با فشار از پایین به بالا رود، در صورتی كه نجاست به بالا برسد پایین نجس نمی شود ولی اگر نجاست به پایین برسد بالا نجس می شود.
[13]
(مسأله 36) آب قلیلی كه برای برطرف كردن عین نجاست روی چیز نجسی ریخته شده و از آن جدا می گردد، نجس است. و همچنین بنابر احتیاط باید از آب قلیلی هم كه بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب كشیدن چیز نجس روی آن می ریزند و از آن جدا می شود، اجتناب كرد ولی، آبی كه با آن مخرج ادرار و مدفوع شسته شده با پنج شرط پاك است: اوّل: آن كه بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد. دوم: نجاستی از خارج به آن نرسیده بـاشد. سوم: نجاست دیگری مثل خون، همراه ادرار یا مدفوع بیرون نیامده باشد. چهارم: ذرّه های مدفوع در آب پیدا نباشد. پنجم: بیشتر از مقدار معمول، نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد.
3 ـ آب جاری
(مسأله 37) آب جاری آبی است كه از زمین بجوشد و جریان داشته باشد ـ مانند: آب چشمه و قنات ـ و یا متصل به ماده ای ـ مانند برف ـ باشد كه عرفاً باعث استمرار جریان آن شود.
(مسأله 38) آب جاری اگرچه كمتر از كُر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نكرده پاك است.
(مسأله 39) اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن كه بو یا رنگ یا مزه اش به واسطه نجاست تغییر كرده نجس است و طرفی كه متصل به چشمه است، اگرچه كمتر از كُر باشد پاك است و آبهای دیگر نهر، اگر به اندازه كُر بوده یا به واسطه آبی كه تغییر نكرده به آب طرف چشمه متصل باشند، پاك وگرنه، نجس اند.
(مسأله 40) آب چشمه ای كه جاری نیست ولی، به گونه ای است كه اگر از آن بردارند باز می جوشد، حكم آب جاری را دارد; یعنی اگر نجاست به آن برسد، تا وقتی كه بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نكرده، پاك است ولی اگر جوشش آن ضعیف و غیر محسوس باشد، بنابر احتیاط حكم آب راكد را دارد.
(مسأله 41) آب راكد كنار نهر كه متصل به آب جاری است، در نجس نشدن حكم آب جاری را دارد.
(مسأله 42) چشمه ای كه، مثلاً در زمستان می جوشد و در تابستان از جوشش
[14]
می افتد، فقط وقتی كه می جوشد حكم آب جاری را دارد.
(مسأله 43) آب حوض حمام و مانند آن اگرچه كمتر از كُر باشد، چنانچه به خزینه ای كه آب آن به اندازه كُر است متصل باشد، مثل آب جاری است.
(مسأله 44) آب لوله های حمام كه از شیرها و دوشها می ریزد، و همچنین آب لوله های ساختمان ها اگر متصل به كُر باشند، در حكم آب كُر است.
(مسأله 45) آبی كه روی زمین جریان دارد ولی از زمین نمی جوشد، چنانچه كمتر از كُر باشد و نجاست به آن برسد نجس می شود; اما اگر از بالا به گونه ای كه هم سطح نباشند، به پایین بریزد، چنانچه نجاست به پایین آن برسد بالای آن نجس نمی شود.
4 ـ آب باران
(مسأله 46) اگر به چیز نجسی كه عین نجاست در آن نیست یك مرتبه باران ببارد، هر جایی كه باران به آن برسد پاك می شود، و در فرش و لباس و مانند اینها فشار دادن لازم نیست ولی، باریدن دو سه قطره فایده ندارد، بلكه باید به گونه ای باشد كه بگویند باران می آید، و در زمین سخت مانند آسفالت آب جاری شود.
(مسأله 47) اگر باران به عین نجس ببارد و به جای دیگر ترشّح كند، چنانچه عین نجاست همراه آن نباشد و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد پاك است. پس اگر باران بر خون ببارد و ترشّح كند، چنانچه ذرّه ای خون در آن باشد یا بو، رنگ یا مزه خون گرفته باشد، نجس می باشد.
(مسأله 48) اگر بر سقف عمارت یا روی بام آن عین نجاست باشد، تا وقتی باران به بام می بارد، آبی كه به چیز نجس رسیده و از سقف یا ناودان می ریزد پاك است و بعد از قطع شدن باران،اگر معلوم باشد آبی كه می ریزد به چیز نجس رسیده است،نجس می باشد.
(مسأله 49) اگر بر زمین نجسی باران ببارد پاك می شود و اگر باران بر زمین جاری شود و در حال اتصال به آبی كه باران بر آن می بارد، به جای نجسی كه زیر سقف است برسد، آن را نیز پاك می كند.
(مسأله 50) خاك نجسی كه به واسطه باران گِل شده و آب آن را فراگرفته است، پاك است اما اگر فقط رطوبت به آن برسد پاك نمی شود.
[15]
(مسأله 51) اگر هنگامی كه باران می بارد، آب باران در جایی جمع شود ـ اگرچه كمتر از كُر باشد ـ و چیز نجسی را در آن بشویند و آب، بو یا رنگ یا مزه نجاست نگیرد، آن چیز نجس پاك می شود.
(مسأله 52) اگر بر فرش پاكی كه روی زمین نجس است باران ببارد و آب بر زمین نجس جاری شود، فرش نجس نمی شود و زمین هم پاك می گردد.
(مسأله 53) اگر آب باران یا آب دیگر در گودالی جمع شود و كمتر از كُر باشد، چنانچه بعد از قطع شدن باران نجاست به آن برسد نجس می شود.
5 ـ آب چاه
(مسأله 54) اگر نجاست به آب چاهی كه از زمین می جوشد ـ اگرچه كمتر از كُر باشد ـ برسد، تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نكرده پاك است، ولی مستحب است پس از رسیدن بعضی از نجاستها، به مقداری كه در كتابهای مفصل نوشته شده، از آن آب بكشند.
(مسأله 55) اگر نجاستی در چاه بریزد و بو یا رنگ یا مزه آب آن را تغییر دهد، چنانچه تغییر آب چاه از بین برود، و بنابر احتیاط با آبی كه از چاه می جوشد مخلوط گردد پاك می شود.
احكام آبها
(مسأله 56) آب مضاف، چیز نجس را پاك نمی كند و وضو و غسل نیز با آن باطل است.
(مسأله 57) اگر چیز نجس به آب مضاف برسد آن را نجس می كند، ولی چنانچه آب مضاف از بالا روی چیز نجس بریزد، مقداری از آن كه به چیز نجس رسیده یا با آب مضافی كه به نجس رسیده متصل شده، نجس و مقداری كه بالاتر از آن است پاك می باشد; مثلاً اگر گلاب را از گلابدان روی دست نجس بریزند، آنچه به دست رسیده نجس و آنچه به دست نرسیده پاك است و نیز اگر مثل فوّاره با فشار از پایین به بالا برود، اگر نجاست به بالا برسد، پایین نجس نمی شود. و اگر آب مضاف و یا سایر مایعات مانند نفت به قدری زیاد باشد كه عرفاً نجاست بر مجموع آن تأثیر نگذارد تنها بخشی كه با
[16]
نجس ملاقات كرده و اطراف آن، نجس می شود.
(مسأله 58) اگر آب مضاف نجس، به گونه ای با آب كُر یا جاری مخلوط شود كه دیگر به آن آب مضاف نگویند، پاك می شود.
(مسأله 59) آبهای معدنی و آب برخی دریاچه ها كه با نمك مخلوط شده اند و نیز آب لوله كشی كه در آن كُلر ریخته اند، حكم آب مطلق را دارند; مگر این كه مقدار مخلوط شده به قدری زیاد باشد كه به آن «آب مطلق» نگویند.
(مسأله 60) آبی كه مطلق بوده و معلوم نیست مضاف شده یا نه، مثل آب مطلق است، یعنی چیز نجس را پاك می كند و وضو و غسل نیز با آن صحیح است ولی، آبی كه مضاف بوده و معلوم نیست مطلق شده یا نه، مثل آب مضاف است، یعنی چیز نجس را پاك نمی كند و وضو و غسل نیز با آن باطل است.
(مسأله 61) آبی كه معلوم نیست مطلق است یا مضاف و معلوم نیست كه قبلاً مطلق بوده یا مضاف، نجاست را پاك نمی كند و وضو و غسل نیز با آن باطل است، ولی اگر به اندازه كُر یا بیشتر باشد و نجاست به آن برسد، حكم به نجس بودن آن نمی شود.
(مسأله 62) آبی كه عین نجاست، مثل خون و ادرار به آن برسد و بو یا رنگ یا مزه آن را تغییر دهد، اگرچه كُر یا جاری باشد نجس می شود. ولی، اگر بو یا رنگ یا مزه آب به واسطه نجاستی كه بیرون آن است عوض شود ـ مثلاً مرداری كه پهلوی آب است بوی آن را تغییر دهد ـ نجس نمی شود.
(مسأله 63) آبی كه عین نجاست مثل خون و ادرار در آن ریخته شده و بو یا رنگ یا مزه آن را تغییر داده، چنانچه به كُر یا جاری متصل شود یا باران بر آن ببارد یا باد باران را در آن بریزد یا آب باران در هنگام باریدن، از ناودان در آن جاری شود و تغییر آن از بین برود، پاك می شود ولی بنابر احتیاط باید با آب باران یا كُر یا جاری مخلوط شود.
(مسأله 64) به آبی كه هنگام برطرف كردن نجاست از چیز نجس جدا می شود «غُساله» می گویند; حال اگر بخواهند با آب قلیل چیز نجسی را آب بكشند، غساله اوّل آن كه به خودی خود یا به وسیله فشار از آن خارج می شود نجس است و اگر از چیزهایی است كه دو مرتبه باید شسته شود، از غساله دوم نیز باید اجتناب نمایند.
(مسأله 65) اگر چیز نجس را در آب كُر یا جاری فرو برند و در چیزهایی كه قابل
[17]
فشار دادن است مانند فرش و لباس، به گونه ای فشار یا در داخل آب حركت دهند كه آب داخل آن خارج شود، چنانچه از چیزهایی باشد كه در دفعه اوّل پاك می شود، آبی كه بعد از بیرون آوردن از آن می ریزد، پاك است و اگر از چیزهایی باشد كه باید دو مرتبه آن را در آب فرو برند تا پاك شود، آبی كه بعد از دفعه دوم از آن می ریزد پاك می باشد.
(مسأله 66) آبی كه پاك بوده و معلوم نیست نجس شده یا نه، پاك است و آبی كه نجس بوده و معلوم نیست پاك شده یا نه، نجس است.
(مسأله 67) نیم خورده سگ و خوك و كافر غیر كتابی، نجس و خوردن آن حرام است و نیم خورده حیوانات حرام گوشت پاك است، ولی خوردن آن مكروه می باشد.